Ертөнцийн дөрвөн хөөрхөн амьтны нэг гэдгээрээ олны анхаарлыг ихээхэн татаж байгаа. Бар сард 4-6 бамбар гаргадаг ажээ, Дэлхий дээр одоогоор гурван төрлийн бар байдаг нь тогтоогдсон. Түүний нэг болох цагаан бар дэлхийн хэмжээнд нэн ховордсон бөгөөд зөвхөн төв африкийн орнуудаар л 50 хүрэхгүй тоогоороо сүрэглэн амьдардаг байна. Нэг хэсэг маш их хэмжээгээр нь хоморголон устгаж үгүй хийсэн. Энэ нь хэдийгээр хулгайн ан байсан ч үүнийг үл ойшоосонд одоо хүртэл амьтан судлаачид харамсч явдаг гэнэ. Хэдийгээр хожимдсон ч гэсэн 2007 онд НҮБ-аас уг асуудлыг анхааралдаа авч цагаан барыг тусгай хамгаалалтад оруулан төв африкийн нутаг руу шилжүүлсэн ажээ. Тэгвэл хамгийн олон байгаа шар барыг дэлхийн улс орнууд ганц хоёроор нь барьж амьтны хүрээлэнд өгөх юм уу циркийн үзүүлбэрт сургадаг. Монголоос бусад бараг бүх оронд байдаг гэхэд нэг их дэгсдүүлсэн болохгүй биз. Тэгвэл бараг устаж үгүй болсон хурц шүдэт бар нь зөвхөн австрали тивийн баруун хойд нутагт 10 хүрэхгүй тоотой л үлдсэн байх юм. Энэ нь байгалийн шалгуураар мөхөж байгаа зургаан амьтны нэг болж байгаа ажээ.

Хүний хамгийн үнэнч анд. Нохой өнгөрсөн жилийн топ арвын жагсаалтад бичигдээгүй байсан. Харин энэ удаад шууд л хоёрдугаарт бичигдсэн нь нохойны эрэлт хэрэгцээ дэлхийн хэмжээнд хэчнээн өссөнийг илтгэж байгаа хэрэг юм. Ташрамд сонирхуулахад, дэлхийд 132 үүлдрийн нохой бий гэдгийг Мичиганы их сургуулийн амьтан судлаач Ричард Фифти тодорхойлсон байна.

 

Түүнийг ойд араатны хаан гэж өргөмжилдөг. Эр арслангийн тэр их сүр хүч нь энэ төрхийг илэрхийлдэг биз. Сүрэглэн амьдарч, ан ав хийх дуртай махчин араатан хэзээ ч хэн нэгэнтэй хоолоо хуваадаггүй. Үүнийг нь илтгэсэн хүүхэлдэйн кино хүртэл хийсэн байдаг. Нутаг дэвсгэр, хоол ундныхаа төлөө ширүүн тэмцэл өрнүүлдэг цөөхөн амьтдын нэг.

Дэлхийд хаа сайгүй тархсан энэ амьтан манай улсын нэн ховор амьтны тоонд зүй ёсоор орно. Манай орны говийн бүсээр нутагладаг. Монгол Улсад байдаг ирвэс дэлхийн хэмжээнд ховордсон. Модонд дүүлэн амьдарч ангаа ч мөн иймэрхүү байдлаар хийдэг. Харин хар ирвэс африк, африк тивийн орнуудад өргөн тархсан. Шөнийн амьдралтай гэхэд болно.

Сармагчин төрөлтнүүд энэ жагсаалтын тавдугаарт бичигджээ. Одоогоор дэлхийн хэмжээнд 70 гаруй төрлийн сармагчин байгааг тогтоосон байна. Харин энэ нь байх ёстой хэмжээнээсээ хэтэрсэн тоо гэж зарим судлаачид узэж байгаа, Бас сүүлийн үед бүртгэгдэх болсон сармагчны төрөл зүйлийн 80 орчим хувь махчин гэх тодотгол зүүх болов. Учир нь Хонолунгма хэмээх сармагчин өнгөрөгч онд өлссөнөөсөө болж хүн рүү дайрч амийг нь хөнөөж байсан ажээ. Энэ төрлийн сармагчин зөвхөн зүүн Африкт цөөн тоогоороо амьдардаг байна.

Топ арван амьтны зургаад могой шалгарчээ. Үүнд гайхах хүн нэлээд олон гарсан гэнэ. Учир нь түүнийг хүйтэн цустай амьтан бөгөөд хүнд хамгийн их хохирол учруулдаг хэмээн үздэг болохоор тэд. Дэлхий дээрх нийт могойны 70 орчим хувь нь хортой байдаг. Хамгийн том могой 16 м урт, 460 кг жинтэй аж. Энэ нь Кени улсын ширэнгэд байдаг, махчин төрлийн аварга могой юм. Зөвхөн шөнийн цагаар ангуучилдаг уг могой хүнд ч хор хөнөөлтэй. Тэгвэл ихэнх могой газар тариаланд муугаар нөлөөлдөг ажээ. Манай улсад 30 орчим нэр төрлийн могой байдгийн ихэнх нь говь, хээрийн бүсэд байдаг гэнэ.

Европын бараг бүх орны айлууд мууртай байдаг. Ялангуяа Польш, Франц, Англи улс муурыг гэр бүлийн нэг гишүүн гэж үздэг гэнэ. Хэдийгээр эзэн рүүгээ халддаг гэж ярьдаг ч нялх байхдаа хамгийн эгдүүтэй байдаг ажээ.

Тиймээс шилдэг аравт муурыг багтсанд огт гайхах хэрэггүй биз.

Харахад эгдүү хүргэм энэ амьтан топ аравт багтжээ. Хэдийгээр аварга том биетэй ч махчин төрлийн араатан биш. Хүүхдэд ээлтэй амьтан гэж түүнийг нэрлэдэг. Харин сүүлийн жилүүдэд түүнийг агнах нь олширсон байна. Тухайлбал номхон далайд бүртгэлтэй далайн гахайн 30 орчим хувь нь хулгайн анчдын гарт өртсөн аж. Хамгаалалт сайтай байгаа ч хулгайн анчдыг одоогоор зогсоож чадахгүй байгаа бололтой.

Мөсөн тивийн бахархал болсон гурван амьтны нэг. Гэвч тоо нь улам цөөрсөөр. Чухам юунаас болж цөөрч байгааг нь одоо хүртэл тогтоогоогүй байна. Тэгвэл оцон шувуу дотроо зургаан төрөл зүйлээр ялгардаг гэнэ. Зарим нэг төрөл нь Антрактид тивээс дайжих болсон талаар Британийн нэгэн эх сурвалж өгүүлжээ. Пингвиний өндөг хэр хүнд жинтэй байдгийг та мэдэх үү. Тэгвэл 250-300 гр байдаг гэнэ. Бусад шувууг бодвол нэлээд хүнд байгаа биз.

Антрактидийн бас нэг бахархал. Махан хоолтой уг амьтны тоо толгой сүүлийн дөрвөн жилд тогтвортой байгаа аж. Харахад эгдүүтэй хөөрхөн ч өөрт нь аюул учруулах гэж байгаа хэнийг ч хайрлахгүй гэж мэд. Хэзээ ч барьсан олзоороо гүйцэд хооллодоггүй. Сэглээд л орхидог учир далайн бусад махчин амьтад түүнийг анд гарахад нь заавал дагадаг байна. Антрактид тивдээ дархлагдсан амьтан.